Opmerkelijk veel telefoons uit Duitsland deze weken. Dacht nog even aan een grap, maar dat leek me alleen al organisatorisch onmogelijk. Zoveel verschillende mensen die mij in onberispelijk Duits belden, met hier en daar een bijna niet te imiteren moeilijk te verstaan stadsdialect. Berichten uit Mettingen Westfalen, uit Köln, uit Düsseldorf, uit Frankfurt, uit Dresden, wel een handvol uit Berlijn en dan ben ik de meesten vergeten. Of ik de "Stadtdichter von Haarlem" was, bekend om zijn fabelhafte verhalen en rondleidingen? Wanneer en waar ze mee konden lopen? Toch zeker ook naar "die Wiege der Welt, der berühmte Bakenessergracht, die in die Spaarne mündet."
De kletsdraad staat nu al dagen lang roodgloeiend. Inmiddels ben ik er achter waarom. In de brievenbus lag vanochtend in glimmend cellofaan een nog glanzender exemplaar van een nieuwe Duitse glossy: Holland Magazin. Tot mijn stomme verbazing opende het tijdschrift met een dertien pagina's tellend artikel over Haarlem waarin de redacteur lyrisch verslag doet van een van mijn literaire stadswandelingen. "Wir treffen den Stadtdichter George Moormann, dessen Führungen inzwischen ebenso legendär sind wie die Geschichten, die er zu erzählen weib." Wanneer zou dat toch geweest zijn? Het moet in 2008 geweest zijn, toen ik nog gewoon stadsdichter was en nog niet in buitengewone dienst opereerde. Ik herinner me de ontmoeting niet. Bij navraag blijkt de journalist in kwestie een eminent vertaler en dichter te zijn die al jaren in Amsterdam woont en ook Haarlem op zijn duimpje kent. Bij de rubriek Kultur & Unterhaltung weet hij een gevoelige snaar te raken. "George Moormann macht die schönste Lyrik-Zeitschrift der Niederlände "De Zingende Zaag", wobei jede Ausgabe ein echtes Kunstwerk ist." Deze Marinus Putz moet wel een kenner zijn!
Bij het doorbladeren van Holland Magazin maakt een vreemd soort opwinding zich van mij meester. Alle Haarlemse hoogtepunten worden genoemd. De Grote Markt met de Sint Bavo. Het prachtige Müller-orgel waarop het wonderkind Mozart nog speelde, de vele Hofjes natuurlijk, het Frans Halsmuseum en de tijdmachine Teylers Museum. Maar de schrijver komt pas echt op stoom als hij me aan het woord laat over mijn eigen Bakenessergracht. Op deze as van de wereld werd en wordt wereldgeschiedenis geschreven. Hier drukte Enschedé niet alleen zijn geld en waardepapieren, maar publiceerde ook het eerste boekje dat werd mee geschoten op de eerste vlucht naar de maan. Hier debatteerde Haarlems enige Nobelprijswinnaar Konrad Lorentz met Albert Einstein over zijn relativiteitstheorie. Hier werkten wereldberoemde schilders als Frans Hals en Philip Wouwerman, hier woonden schrijvers als Willem Bilderdijk en Louis Ferron. Hier wandelden koningen en keizers, hier bevond zich Hollandia Bron, het Haarlems geneeskrachtig tafelwater dat wereldwijd werd geprezen door gerenommeerde medici en werd geschonken op de passagiersschepen van de Holland Amerika lijn. Hier is nog steeds gevestigd het wereldcentrum van het geheimzinnige genootschap der Rozenkruizers. Pal tegenover de plek waar volgens de schilder Geertgen tot Sint Jans de kribbe van Jezus stond. "Inderdaad Hij werd geboren in Haarlem en niet in Bethlehem."
Het is bijna te mooi om waar te zijn als je alle feiten op een rijtje zet. De Bakenessergracht als navel of centrum van de wereld. Ik loop mijn schoenendoos met gegevens nog eens na. Een bonte mengeling van feiten en fictie, met ergens de in haast overgeschreven dichtregel van Joseph von Eichendorff: Der Dichter ist das Herz der Welt. Aha, dat soort romantiek! Eerst het huis en dan het hart, zou een nuchtere West-Fries, beducht om het contact met de werkelijkheid te verliezen, zeggen.
De dichter het hart van de wereld? Dat kan geen kwaad natuurlijk mits de poëet het bij zijn een, twee of drie bundeltjes houdt en niet afslaat naar politieke regionen. Niets voor mij politiek. Tevreden als ik ben bewoner te zijn van het hart van de wereld. En wat voor een plek! Een gracht van geluk die wie je ook bent of waar je ook vandaan komt een glimlach op je tronie tovert.
Neem bij voorbeeld Linda de Mol, geliebt und geehrt, die nog breder lachend als gewoonlijk op het omslag van deze Holland Magazin staat. Duidelijk een ommetje over de Haarlemse Bakenessergracht gemaakt. Bevangen door het geheimzinnige ritme van onze trapgeveltjes, waarboven zoals bekend de sterren niet fonkelen maar stralen. Mijn devies luidt dan ook: ga drie keer de Bakenessergracht rond, een beter medicijn bestaat er niet. Tegen alle kwalen en... daar worden, komt dat zien, zelfs de grootste Nurksen, chagrijnen en lelijkerds mooi en vrolijk van.
Holland Magazin is in iedere boekhandel en op elke stationskiosk in Duitsland te koop. Haarlem die Geheimnisvolle Schöne. Haarlem, Nabel der Welt. Ik las in een Haarlemse krant die eigenlijk niet meer bestaat, een van die typische wonderen waar de stad patent op heeft, dat de zestig duizend euro kostende feestelijke ontvangst in Haarlem van de Olympische ploeg miljoenen waard zou zijn. Ben benieuwd naar de mediawaarde van al de mystificaties en stadsverhalen die ik de afgelopen jaren in omloop bracht. Zal daar eens een zeer onafhankelijk onderzoeksbureau op zetten. Heb zo'n blauw vermoeden dat mystificaties en dichterlijke waarheden net zo goed een lieve duit waard zijn.
George Moormann
